ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

Δραστηριότητα για την ημέρα των ζώων

Προς τους εκπαιδευτικούς.

Η 4η Οκτωβρίου εορτάζεται παγκοσμίως ως ημέρα των ζώων.
Είναι μία μέρα στοχασμού πάνω στο θέμα της συμπεριφοράς του ανθρώπου στα ζώα, και ενδεχομένως μια καλή ευκαιρία για ενημέρωση και λήψη αποφάσεων.

Το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί είναι ερωτηματολόγιο προβληματισμού.
Δηλαδή έχει ως στόχο όχι να εξετάσει πόσο είμαστε ενημερωμένοι, αλλά να μας κάνει να αναρωτηθούμε, να προβληματισθούμε, να αναζητήσουμε λύσεις.

Το ερωτηματολόγιο μπορεί να αποτελέσει οδηγό για συζήτηση μέσα στην τάξη, να δοθεί βαρύτητα σε κάποιες από τις ερωτήσεις, να ανατεθούν εργασίες με αφορμή τις ερωτήσεις κ.α. ανάλογα με το επίπεδο και το ενδιαφέρον των μαθητών.

Οι προτεινόμενες απαντήσεις δίνονται μετά από κάθε ερώτηση για διευκόλυνση του εκπαιδευτικού.


ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

     1. Ποια είναι τα ζώα συντροφιάς;
Ζώα συντροφιάς είναι κυρίως οι σκύλοι και οι γάτες. Τα λέμε έτσι γιατί προσφέρουν τη συντροφιά τους στον άνθρωπο και εφόσον τους συμπεριφερόμαστε σωστά, χαίρονται και αυτά τη συντροφιά του ανθρώπου.
Πολλοί θεωρούν και τα πουλιά, ακόμη και τα εξωτικά ως ζώα συντροφιάς. Επίσης και τις ιγκουάνες, τα χάμστερ, τις αράχνες κ.α.
Αυτά όμως τα ζώα δεν είναι εξημερωμένα και δε θα έμεναν κοντά μας αν δεν τα βάζαμε σε κλουβιά.

2. Τι πρέπει να σκεφθούμε πριν αποκτήσουμε σκύλο ή γάτα;
Πρέπει όλα τα μέλη  της οικογένειας  να αποφασίσουν ότι θέλουν το συγκεκριμένο ζώο, να καταλάβουν ότι θα πρέπει όλοι να το αγαπούν και να το φροντίζουν για όλη του τη ζωή.

3. Τι σημαίνει να το αγαπούν και να το φροντίζουν για όλη του τη ζωή;
Σημαίνει: Να αποφασίσουν ότι θέλουν να έχουν το ζώο στο σπίτι τους για τα επόμενα 10-15 χρόνια. Τόσο περίπου ζουν τα κατοικίδια. Είναι απάνθρωπο να παίρνουμε ένα ζώο για λίγο και μετά να μη το θέλουμε άλλο και να το διώχνουμε.
Επίσης το ζώο θέλει φροντίδα. Επισκέψεις στον κτηνίατρο. Οι σκύλοι πρέπει να βγαίνουν βόλτα πρωί και βράδυ και στεναχωριούνται πολύ όταν τους αφήνουμε για πολλές ώρες μόνους. Οι γάτες δεν αλλάζουν εύκολα περιβάλλον. Όταν λείπουμε ταξίδι πρέπει κάποιος άλλος να τις φροντίζει.

4. Και αν παρόλα αυτά πάρουμε ένα σκύλο ή μία γάτα και μετά καταλάβουμε ότι μας είναι βάρος τι πρέπει να κάνουμε;
Πρέπει να βρούμε κάποια άλλη οικογένεια και να δώσουμε το σκύλο ή τη γάτα μας.
Για κανένα λόγο δεν πρέπει να το αφήσουμε στο δρόμο. Είναι σίγουρο ότι δε θα επιζήσει για πολύ.

5. Τα αδέσποτα που υπάρχουν στους δρόμους πως ζουν;
Τα αδέσποτα δε ζουν πολύ. Στην καλύτερη περίπτωση- όταν βρίσκουν φαγητό, ζουν 2-3 χρόνια.

6.Γιατί συμβαίνει αυτό;
Γιατί δε βρίσκουν εύκολα τροφή, εξασθενούν και αρρωσταίνουν. Πολύ συχνά τα χτυπούν αυτοκίνητα.

7.Γιατί υπάρχουν αδέσποτα;
Πολλοί άνθρωποι που έχουν κατοικίδια και δεν τα θέλουν άλλο, κάνουν αυτό που είπαμε πιο πάνω. Τα αφήνουν δυστυχώς στο δρόμο. Πολλά από αυτά, στο λίγο χρόνο που καταφέρνουν να επιβιώσουν, προλαβαίνουν να πολλαπλασιασθούν κι έτσι τα αδέσποτα πληθαίνουν.

8.Φροντίζει κανένας για τα αδέσποτα που υπάρχουν;
Σε πολλές γειτονιές υπάρχουν άνθρωποι που φροντίζουν τα αδέσποτα. Τα ταΐζουν, τα στειρώνουν, τα πηγαίνουν στον κτηνίατρο όταν είναι άρρωστα. Αυτό το κάνουν από ενδιαφέρον και αγάπη για τα ζώα.
Μπορούμε κι εμείς να αφήνουμε λίγη ξηρή τροφή κι ένα κουπάκι νερό ειδικά τις μέρες που κάνει πολύ ζέστη ή πολύ κρύο.
Επίσης, αν έχουμε αποφασίσει ότι θέλουμε ένα ζώο, μπορούμε να πάρουμε ένα αδέσποτο.

9. Όταν έρχεται στην πόλη μας τσίρκο, πρέπει να πηγαίνουμε;
Να πηγαίνουμε αν το τσίρκο δεν έχει ζώα, αλλά μόνο ακροβάτες, ζογκλέρ, ταχυδακτυλουργούς, κλόουν.

10. Υπάρχει τσίρκο χωρίς ζώα;
Βεβαίως. Ο σύγχρονος άνθρωπος μπορεί να θαυμάσει τα ζώα στην τηλεόραση.
Στο τσίρκο τα ζώα βασανίζονται πάρα πολύ για να μάθουν τα νούμερά τους και περνούν όλη τους τη ζωή σε κλουβιά. Είναι κρίμα να γίνονται τέτοια πράγματα για τη διασκέδασή μας.

11. Και οι ζωολογικοί κήποι;
Είναι κάτι ανάλογο. Φυσικά εκεί δε βασανίζονται τα ζώα με άλλο τρόπο παρά μόνο με το  ότι κρατούνται φυλακισμένα.
Πολλοί καλά οργανωμένοι ζωολογικοί κήποι προσπαθούν να βελτιώσουν τις συνθήκες του δηλ. να προσφέρουν στα ζώα περισσότερο χώρο που να μοιάζει με το φυσικό τους περιβάλλον.
Ωστόσο τα ζώα δεν παύουν να είναι φυλακισμένα.

12. Και τι γίνεται με τα ζώα κτηνοτροφίας; Ποιες είναι οι συνθήκες της ζωής τους;
Οι συνθήκες της ζωής τους είναι άθλιες.
Η σύγχρονη αντίληψη είναι  ότι και τα ζώα κτηνοτροφίας πρέπει να ζουν σε συνθήκες καλές και να μη βασανίζονται. Στις μέρες μας θεσπίζονται νόμοι προς αυτή την κατεύθυνση. Πρέπει να φροντίζουμε να είμαστε ενημερωμένοι ώστε η νομοθεσία διαρκώς να βελτιώνεται και να εφαρμόζεται.

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΩΝ ΑΔΕΣΠΟΤΩΝ ΖΩΩΝ

                      ΦΑΚΕΛΛΟΣ   ΜΕ  ΙΔΕΕΣ  ΚΑΙ  ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

       ΓΙΑ  ΕΚΠΟΝΗΣΗ  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ  ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ  ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

                                      ΜΕ  ΘΕΜΑ ΤΑ  ΑΔΕΣΠΟΤΑ  ΖΩΑ

                          Προσφορά του φιλοζωικού σωματείου ‘Η Αγάπη’

                          Έδρα: Πυλαία

                          Τηλ.:2310 323708

                          Συντάκτρια: Λίλη  Παπαδοπέτρου

                                             

Εισαγωγή

Όταν μιλάμε για ‘αδέσποτα ζώα’ συνήθως εννοούμε σκύλους και γάτες. Σπανιότερα μπορεί να αναφερόμαστε και σε άλλα είδη (π.χ. γερασμένα άλογα που έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους ). Δύσκολα όμως θα μιλούσαμε για αδέσποτα λιοντάρια ή κουνάβια.

Φαίνεται πως για λόγους ιστορικούς και βιολογικούς αναγνωρίζουμε σε κάποια ελάχιστα είδη ζώων την ανάγκη να έχουν ένα δεσπότη, έναν  άνθρωπο που τα φροντίζει αλλά και τα περιορίζει. Αν αυτό δε συμβαίνει τα θεωρούμε προβληματικά, επικίνδυνα, αξιολύπητα. Ο τίτλος λοιπόν του ‘αδέσποτου’ είναι κατά κάποιον τρόπο τιμητικός γιατί αναγνωρίζει στο κάθε αδέσποτο ζώο το δικαίωμα να έχει έναν άνθρωπο σύντροφο και προστάτη. Από αυτήν τη συντροφικότητα εκπορεύεται και η έννοια της ζωοφιλίας.

Πώς συνδέεται τώρα το θέμα των αδέσποτων ζώων με τα άλλα θέματα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης; Τα αδέσποτα ζώα δεν είναι παρά ένα κεφάλαιο της ενότητας που εξετάζει τη θέση των ζώων στη σύγχρονη κοινωνία των ανθρώπων. Άλλα κεφάλαια είναι τα ζώα κτηνοτροφίας, τα ζώα στο τσίρκο και τους ζωολογικούς κήπους, τα ζώα-θύματα κυνηγιού, ο αφανισμός κάποιων ειδών λόγω καταστροφής του φυσικού τους περιβάλλοντος και το ζοφερότερο όλων: τα πειραματόζωα.

Θίγοντας λοιπόν το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων δυνητικά ανοίγουμε το δρόμο για προβληματισμό ευρύτερο. Το μέγεθος του προβληματισμού αυτού εξαρτάται από την ηλικία και την προσωπικότητα των παιδιών.

Γιατί τώρα ένας/μία εκπαιδευτικός να επιλέξει να ασχοληθεί ειδικά με τα αδέσποτα ζώα σε ένα πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης;

Κατά κανόνα τα παιδιά αγαπούν τα ζώα. Λίγο πολύ όλοι οι γονείς έχουν ακούσει το τρυφερό αίτημα: «Ας πάρουμε ένα σκυλάκι…»

Τα ζώα είναι λοιπόν ένα θέμα από τη φύση του προσφιλές.

Επίσης είναι ένα θέμα το οποίο μπορεί ένα παιδί να το παρακολουθήσει από κοντά και να δει άμεσα τα αποτελέσματα των ενεργειών του:π.χ. μπορεί να σώσει ένα τραυματισμένο ζώο, να υιοθετήσει ένα αδέσποτο κ.α. Μπορεί δηλαδή να πεισθεί με βιωματικό τρόπο για το γεγονός ότι η προσπάθεια και η επιμονή οδηγούν σε καλά αποτελέσματα. 

Επίσης αντιστρόφως μπορεί να λυπηθεί. Ακόμη όμως και οι αρνητικές εμπειρίες, σωστά αξιοποιημένες, εμπεδώνουν την υπευθυνότητα.

Σχετικά με το περιεχόμενο του φακέλου

Ο φάκελος αυτός περιέχει υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί από εκπαιδευτικούς που ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με τα αδέσποτα ζώα στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Οπωσδήποτε το υλικό αυτό δεν είναι υποδειγματικό. Περιέχει απλώς κάποιες ιδέες, οι οποίες φυσικά μπορούν να τροποποιηθούν.

Γι αυτό το λόγο το υλικό είναι χωρισμένο σε αυτοτελείς ενότητες.

Κάθε ενότητα έχει ένα θέμα.

Μετά υπάρχει ο στόχος, το τι θέλουμε ακριβώς να περάσουμε στα παιδιά.

Έπειτα έρχεται η προσέγγιση στο θέμα, δηλαδή η αναλυτική διατύπωση των πεποιθήσεών μας για το θέμα.

Τέλος έρχονται οι δραστηριότητες, οι οποίες εξυπηρετούν το στόχο μας.

1^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Θέμα: Τι είναι τα αδέσποτα ζώα;

Στόχος: Να αποκτήσουν τα παιδιά ξεκάθαρη άποψη για το τι ακριβώς είναι τα αδέσποτα ζώα.

Προσέγγιση: Αδέσποτα είναι τα ζώα που: α. είχαν κάποιοι άνθρωποι στο σπίτι τους σαν κατοικίδια και κάποια στιγμή τα βαρέθηκαν και τα έδιωξαν

β. γεννήθηκαν στο δρόμο από άλλα αδέσποτα.

Δραστηριότητα 1^η- Μιλάει μια κούκλα- σκύλος και λέει την ιστορία της:

«Γεια σας, παιδιά. Μήπως σας βρίσκεται τίποτε φαγώσιμο;»

-------------Τα παιδιά μπορεί κάτι να προσφέρουν--------------------------------------

 «Αχ, αχ σας ευχαριστώ πολύ. Ξέρετε από τότε που με διώξανε από το σπίτι δε βρίσκω εύκολα φαγητό. Μνιαμ, μνιαμ, μνιαμ πολύ νόστιμο αυτό. Λοιπόν τι σας έλεγα; Α, ναι. Πριν από λίγο καιρό ζούσα σε σπίτι. Βέβαια. Αλλά μια μέρα ξαφνικά με διώξανε. Δε με θέλανε άλλο. Τα αφεντικά μου δε μπορούσανε να με βγάζουνε πια βόλτες. Τους άκουγα που λέγανε πως τους ήμουνα βάρος. Κι έτσι με διώξανε. Δε ξέρετε πόσο λυπημένος είμαι…    κλπ…. κλπ

------------Η αφήγηση της ιστορίας μπορεί να γίνει  ελεγχόμενα συγκινητική ------------

Δραστηριότητα  2^η- Τα παιδιά χωρίζονται σε δύο ομάδες .

Οι ομάδες χωρίζονται σε δυάδες. Σε κάθε δυάδα το ένα παιδί παριστάνει τον άνθρωπο και το άλλο το κατοικίδιο.

Και στις δύο ομάδες δίδεται κάποιος χρόνος για να ετοιμασθούν.

Τα παιδιά της μιας ομάδας προετοιμάζονται για να δείξουν με παντομίμα τις καλές σχέσεις ανθρώπου-ζώου, π.χ. Ο άνθρωπος ταΐζει και ο σκύλος τρώει, ο άνθρωπος χαϊδεύει και η γάτα ξαπλώνει κλπ.

Τα παιδιά της άλλης ομάδας προετοιμάζουν μια ακίνητη εικόνα. Ο τίτλος της εικόνας είναι «το διώξιμο». Δηλ. τα παιδιά πρέπει να παγώσουν τη στιγμή που ο άνθρωπος διώχνει το ζώο του, να παρουσιάσουν δηλαδή μια ‘φωτογραφία’ της σκηνής αυτής. (Φυσικά ο στόχος εδώ είναι να ‘απεικονισθεί’ η σκληρότητα της πράξης)

Ένα ένα τα ζευγάρια της πρώτης ομάδας παρουσιάζουν στους υπόλοιπους την παντομίμα τους. Οι θεατές (δεύτερη ομάδα) πρέπει να μαντέψουν τι παρουσιάζει η κάθε παντομίμα, π.χ. βούρτσισμα σκύλου, καλωσόρισμα κλπ.

Έπειτα τα ζευγάρια της δεύτερης ομάδας παρουσιάζουν στους υπόλοιπους τις παγωμένες εικόνες τους. Ο/Η εκπαιδευτικός λέει στους θεατές (πρώτη ομάδα) ότι οι εικόνες που θα δούνε δείχνουν όλες το ίδιο πράγμα, δηλ. το διώξιμο του ζώου. Μόλις κάθε ζευγάρι ‘παγώσει την εικόνα του’ ο/η ε. αγγίζει το κεφάλι του ενός ή του άλλου (αφεντικού ή ζώου) και οι θεατές ‘μαντεύουν’ φωναχτά τι σκέφτεται εκείνη τη στιγμή ο άνθρωπος ή το ζώο.

Δραστηριότητα 3^η: Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά φωτοτυπίες πάνω στις οποίες είναι ζωγραφισμένη μία γάτα με τα γατάκια της. Τα παιδιά χωρίζονται σε ζευγάρια. Το ένα παιδί σε κάθε ζευγάρι πρέπει να συμπληρώσει τη ζωγραφιά με δικές του ζωγραφιές έτσι ώστε η γάτα να φαίνεται ότι ζει σε σπίτι. Το άλλο παιδί κάνει ζωγραφιές ώστε να φαίνεται ότι η γάτα είναι αδέσποτη. Το κάθε ζευγάρι συζητάει και μαζί αποφασίζουν τι θα ζωγραφίσει ο ένας και τι ο άλλος. Ο/Η εκπαιδευτικός συζητάει με τα παιδιά τι θα γίνουν τα γατάκια στη μία και στην άλλη περίπτωση.

        

2^η ΕΝΟΤΗΤΑ

Θέμα: Τι είδους ζωή κάνουν τα αδέσποτα ζώα;

Στόχος: Να καταλάβουν τα παιδιά ότι τα αδέσποτα ζώα επιβιώνουν με δυσκολία και ότι είναι καλό να τα βοηθάμε.

Προσέγγιση: α. Τα αδέσποτα ζώα υποφέρουν από πείνα, δίψα, ασθένειες και κακές καιρικές συνθήκες. Η ζωή τους είναι σύντομη.

β. Συχνά πέφτουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων.

γ . Μερικά από αυτά τα περιποιούνται κάποιοι ζωόφιλοι 

Δραστηριότητα 1^η: Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά ζωγραφιές ζώων από την ανάποδη ώστε να μη φαίνεται τι παίρνει το κάθε παιδί. Οι μισές ζωγραφιές εικονίζουν ζώα σπιτικά και οι άλλες μισές ζώα αδέσποτα, δηλαδή κακοζωισμένα. Μερικά παιδιά, 3-4, δεν παίρνουν καμιά ζωγραφιά. Αυτά είναι οι ΖΩΟΦΙΛΟΙ. 

Ο/Η εκπαιδευτικός στέκεται σ’ ένα σημείο και λέει στα παιδιά ότι είναι η ΧΑΡΑ. Ορίζει ένα άλλο σημείο της τάξης, π. χ. κάτω από την κρεμάστρα κι εκεί λέει πως είναι η ΛΥΠΗ. Τα παιδιά, παρατηρούν τις εικόνες που πήρανε και ο/η εκπαιδευτικός τα βοηθά να καταλάβουν αν είναι αδέσποτα ή σπιτικά ζώα. Έπειτα πηγαίνουν και στέκονται κάτω από τη ΧΑΡΑ ή τη ΛΥΠΗ.

Τώρα η ΧΑΡΑ λέει πως θέλει όλα τα ζώα κοντά της και καλεί τους ΖΩΟΦΙΛΟΥΣ να κάνουν ό,τι μπορούν για να γίνουν τα αδέσποτα ζώα χαρούμενα. Ένας ένας οι ΖΩΟΦΙΛΟΙ με κινήσεις παντομίμας περιποιούνται τα αδέσποτα ζώα σπρώχνοντάς τα απαλά τα φέρνουν στη ΧΑΡΑ. Τα άλλα παιδιά που βρίσκονται ήδη στο μέρος της ΧΑΡΑΣ μαντεύουν τι γίνεται σε κάθε περίπτωση π.χ. το ταίζει, το χαιδεύει, το γιατρεύει. Όταν όλα τα αδέσποτα  έρθουν στη μεριά της ΧΑΡΑΣ  ζητωκραυγάζουν όλοι μαζί.

Δραστηριότητα 2^η: Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στα παιδιά φωτοτυπίες όπου είναι ζωγραφισμένο ένα αυτοκίνητο. Ζητάει από τα παιδιά να ζωγραφίσουν ένα σκύλο ή μία γάτα σε οποιοδήποτε σημείο θέλουν π.χ. μέσα, δίπλα, μπροστά, κάτω από το αυτοκίνητο και να περιγράψουν την εικόνα τους.

         Π.χ. Ο σκύλος είναι μέσα στο αυτοκίνητο γιατί πάει ταξίδι με το αφεντικό του. Είναι σκύλος σπιτικός.

                                              Ή

              Η γάτα είναι κάτω από το αυτοκίνητο γιατί είναι χειμώνας και θέλει να ζεσταθεί. Είναι γάτα αδέσποτη.

                                                Ή

              Ο σκύλος είναι μπροστά στο αυτοκίνητο και μπορεί το αυτοκίνητο να τον χτυπήσει. Είναι σκύλος αδέσποτος.

Ο/Η εκπαιδευτικός, αφού όλα τα παιδιά περιγράψουν τις εικόνες τους , τις μαζεύει και τις δείχνει ξανά μία μία  ρωτώντας αν το ζώο σε κάθε εικόνα κινδυνεύει και τι πρέπει να κάνουν για να το σώσουν.

           Π.χ. Ο σκύλος που πάει ταξίδι με το αφεντικό του είναι μια χαρά.

                  Η γάτα που κοιμάται κάτω από το αυτοκίνητο επειδή κρυώνει κινδυνεύει. Αν ξεκινήσει ξαφνικά το αυτοκίνητο μπορεί να τη χτυπήσει. Πρέπει να της βάλουμε ένα χαρτοκούτι σε μια γωνιά για να κοιμάται εκεί μέσα.

                   Ο σκύλος που είναι μπροστά στο αυτοκίνητο κινδυνεύει πολύ. Ο οδηγός πρέπει να φρενάρει αμέσως

ΕΝΟΤΗΤΑ 3^η

Θέμα: Τα άσυλα ζώων

Στόχος:Να καταλάβουν τα παιδιά τι ακριβώς είναι τα άσυλα ζώων..

Προσέγγιση: α. Τα άσυλα ζώων είναι κάτι σαν νοσοκομεία όπου περιθάλπονται άρρωστα αδέσποτα ζώα μέχρι να γίνουν καλά.

β. Επίσης στα άσυλα ζώων φιλοξενούνται για μικρό χρονικό διάστημα ζώα μέχρι να δοθούν για υιοθεσία.

γ. Δεν είναι φυλακές όπου θα κλείσουμε τα αδέσποτα.

Δραστηριότητα 1η: Κουκλοθέατρο : Έργο: Γατοσκυλοκουβέντες

Το έργο μπορεί να εμπλουτισθεί με αυτοσχεδιασμούς έτσι ώστε τα παιδιά να κάνουν ερωτήσεις στο σκύλο και στη γάτα και να μαθαίνουν λεπτομέρειες για τα θέματα που συζητούν.

Δραστηριότητα 2^η: Επίσκεψη σε ένα άσυλο ζώων.